Aminova Raxima Xodievna

Raxima Aminova 1925-yil 18-noyabrda Qo‘qon shahrida tug‘ilgan. U yoshlik yillarida nafaqat a’lo darajadagi akademik qobiliyatlari, balki jahon madaniyatlarini o‘rganishga bo‘lgan qiziqishi bilan ham ajralib turgan. 1944-yilda u O‘rta Osiyo davlat universitetining Sharqshunoslik fakultetiga (hozirgi O‘zbekiston Milliy universiteti) o‘qishga kirdi. O‘qish jarayonida u arab, fors, turk, ingliz va rus tillarini mukammal o‘rgandi, bu esa jahon adabiyoti va tarixiy jarayonlarni chuqur tadqiq qilish imkonini berdi. Uning ilmiy faoliyati O‘zbekiston tarixi va madaniyatiga bo‘lgan chuqur qiziqish bilan bog‘liq edi.

Kasbiy faoliyati

Universitetni tamomlagach, Raxima Aminova O‘zbekiston Fanlar akademiyasi Tarix va arxeologiya instituti aspiranturasiga o‘qishga kirdi va mashhur tarixchi I.V. Dodonov rahbarligida ilmiy izlanishlarini boshladi. 1953-yilda u nomzodlik dissertatsiyasini himoya qildi, shundan so‘ng ilmiy faoliyati O‘zbekistondagi agrar munosabatlarni o‘rganishga qaratildi.

Uning ilmiy yutuqlari tez orada e’tirof etildi va u O‘zbekiston Fanlar akademiyasi Tarix instituti bo‘limiga rahbar etib tayinlandi. 41 yoshida u Akademiyaning muxbir a’zosi etib saylangan bo‘lsa, 43 yoshida Beruniy nomidagi Davlat mukofoti bilan taqdirlandi.

Ilmiy tadqiqotlar

Raxima Aminovaning tadqiqotlari O‘zbekistondagi agrar munosabatlar va agrar siyosatga bag‘ishlangan edi. U asosan sovet agrar islohotlarining ijtimoiy va demografik ta’sirlarini, shuningdek, dehqonchilik va sug‘orish tizimining tarixiy taraqqiyotini o‘rgangan.

Uning tadqiqotlari O‘zbekistonda yirik irrigatsiya inshootlarining qurilishi va ular bilan bog‘liq xalq harakatlari, shuningdek, agrar sohada sodir bo‘lgan ijtimoiy va siyosiy jarayonlarga bag‘ishlangan. Tarixiy dalillar va aniq statistik ma’lumotlarga asoslangan yondashuvi uning ilmiy ishlarini muhim tadqiqot manbalaridan biriga aylantirdi.

Uning eng yirik asarlaridan biri "O‘zbekiston agrar islohotlari va sovet davlatining NEPga o‘tish davri" nomli monografiyasidir. Ushbu asar haligacha o‘z ilmiy ahamiyatini yo‘qotmagan.

Ilmiy yutuqlar va mukofotlar

Ilmiy yutuqlari:

• 10 dan ortiq monografiya muallifi, uning ishlari O‘zbekiston agrar fanining rivojlanishiga asos solgan.

• O‘zbekistonda agrar siyosat va jamiyat rivoji bilan bog‘liq ilmiy ishlari hali ham ahamiyatli.

• O‘zbekistonning agrar tarixi va irrigatsiya tizimlari bo‘yicha asosiy tadqiqotchilardan biri bo‘lgan.

Mukofotlari va unvonlari:

• 28 yoshida tarix fanlari nomzodi,

• 38 yoshida tarix fanlari doktori bo‘lgan – O‘zbekistonda bu yoshda bunday yutuqqa erishgan birinchi ayol.

• 41 yoshida O‘zbekiston Fanlar akademiyasining muxbir a’zosi etib saylangan.

• 43 yoshida Beruniy nomidagi Davlat mukofotiga sazovor bo‘lgan.

Zamonaviy faoliyati va merosi

Raxima Xodievna vafotiga qadar agrar tarix va siyosat bo‘yicha faol ish olib bordi.

• 10 nafar fan doktori va 40 dan ortiq fan nomzodlarini yetishtirdi.

• U yaratgan ilmiy maktab O‘zbekiston tarixshunosligi rivojiga katta hissa qo‘shdi.

Raxima Xodievna Aminova 2001-yil 16-dekabrda vafot etdi, ammo uning ilmiy merosi O‘zbekiston tarixshunosligi va agrar siyosati rivojida muhim o‘rin egallaydi.